Co to za różowy dom, który pojawia się na każdym Instagramie z Paryża? Kto tak naprawdę skonstruował Wieżę Eiffla, czym są Kolumny Burena i dlaczego architektury Paryża nie pomylisz z żadnym innym miastem? Przygotowałam dla Was kilka niezwykłych i zaskakujących historii, których nie znajdziecie w zwykłym przewodniku!

Otóż „Dwie płaszczyzny” to artystyczna instalacja, znajdująca się na placu za Palais Royal. Składa się z wystających kolumien na poziomie dziedzińca oraz znajdującej się poniżej tafli wody.

Autorem instalacji jest Daniel Buren, powstała w 1986 roku na zamówienie ministra kultury i do 2010 roku przysporzyła Paryżowi wiele problemów. Zaraz po jej odsłonięciu, wywołała kontrowersje w mediach i stała się przedmiotem sporów w sejmie. Część posłów starała się o jej usunięcie, niektórzy o jej częściową rozbiórkę… Kiedy w 1992 wreszcie zakończono procedury sądowe, 8 lat później przestało funkcjonować zasilanie obiegu wody i wtedy… autor pozwał miasto za zniszczenie jego dzieła. Koszty renowacji samych kolumien wyniosły czterokrotnie więcej niż instalacja dzieła w latach 80. I pomyśleć, że my tu tak sobie beztrosko po tych kolumienkach hasamy, kiedy to tyle nerwów i pieniędzy kosztowało…

Dzisiaj uznana za symbol nie tylko Paryża, ale całej Francji. Miała być jedynie tymczasowym obiektem, stworzonym na potrzeby Wystawy Światowej, która odbyła się w 1889 roku, teraz nikt nie wyobraża sobie Miasta bez niej. Do 1930 roku była najwyższą budowlą na świecie i od czasu jej powstania, zbudowano wiele jej replik w innych miastach. Tak naprawdę została zaprojektowana przez dwóch projektantów: Maurice’a Koechlina i Emile’a Nouguiera, którzy pracowali dla Gustava Eiffla. Eiffel odkupił od nich prawa autorskie wraz z prawami własności intelektualnej i w ten sposób stał się autorem Wieży.

Nie chodziło wówczas o walory artystyczne obiektu, Gustav traktował ją jako osiągnięcie techniki: cały projekt oparty był na stali (kiedy to żelazo było najbardziej liczącym się surowcem) oraz na doświadczeniu zespołu Eiffla w konstrukcji mostów. Już miesiąc po rozpoczęciu prac budowy pojawiły się protesty przeciwko jej powstaniu – pod apelem podpisali się również znani artyści, m.in. Alexander Dumas i Charles Garnier (architekt Opery). Jedni pisali, że „działa im na nerwy” i jedynie przebywanie blisko sprawia, że mogą „uniknąć jej rażącego widoku”, inni obawiali się o swoje bezpieczeństwo, sądząc, że konstrukcja runie. Kiedy po 20 latach zgodnie z planem Wieża miała zostać rozebrana, Eiffel powstrzymał tę decyzję udostępniając obiekt na potrzeby laboratorium aerodynamicznego i meteorologicznego.

Różni śmiałkowie wykorzystywali konstrukcję w osiąganiu własnych rekordów, często kończąc niestety tragicznie. Na przykład Franz Reichelt postanowił zademonstrować publiczności wynaleziony przez siebie spadochron. Skoczył i zginął. Wojskowy lotnik porucznik Leon Collot w 1926 roku postanowił przelecieć dwupłatem pod pierwszym piętrem, co się powiodło… Ale robiąc jeszcze ostatnią pętlę w górę wokół czubka Wieży, zahaczył skrzydłem o antenę, stracił panowanie nad samolotem i rozbił się na Polach Marsowych płonąc w ogniu na oczach zebranych widzów.

W czasach kiedy Montmartre przyciągało do siebie artystów, w tym różowym domu zamieszkała Laura Germaine. Szybko przyłączyła się do bohemy, w której znaleźli się znani nam dzisiaj m.in. Renoir, Cézanne, Géricault, Picasso i stała się ich ulubienicą i modelką. Zakochał się w niej malarz Casagemas – przyjaciel Picasso (któremu swoją drogą pozowała). Laura niestety nie odwzajemniała jego uczuć i Hiszpan coraz bardziej pogrążał się w beznadziejnej miłości, licząc, że jednak zdoła ją namówić na małżeństwo. Pewnego dnia odwiedził ją w domu i zaczął grozić z bronią w ręku. Co wydarzyło się dalej? Jedni mówią, że broń wypaliła sama i tak nieszczęśnik zginął przez własną głupotę, inni, że chciał zastrzelić Laurę, ale nie trafił i dostał rykoszetem. Jedno wiemy na pewno: wiadomość o śmierci przyjaciela tak pogrążyła w smutku Picasso, że przyczyniła się do nowego okresu w jego twórczości: niebieskiego (zobaczcie sobie jego obraz „Śmierć Casagemasa”). Kilka lat później Laura wyszła za innego hiszpańskiego malarza – Ramona Pichot Girones i razem otworzyli kawiarnię na parterze La Maison Rose. Nie muszę chyba dodawać ile sław przewinęło się przez to miejsce? Kawiarnia jest czynna do dzisiaj – chociaż tak, na zdjęciu jest jeszcze godzinę przed otwarciem, dlatego okiennice są zamknięte.

Ten widok trudno pomylić z jakimkolwiek innym miastem. Dlaczego Paryż tak wygląda? Do polowy XIX wieku największą zmorą miasta była średniowieczna zabudowa – jej fatalny stan techniczny i sanitarny, układ bardzo wąskich uliczek, przeludnienie. Sekwana była głównym źródłem wody pitnej, tymczasem to tam trafiały wszystkie miejskie nieczystości (nie było kanalizacji). To oczywiście prowadziło do wielu chorób i powracających epidemii cholery. Napoleon Bonaparte za cel postawił sobie modernizację Paryża (wzorem przebudowującego się wtedy Londynu), zatrudniając do tego zadania Georgesa Haussmanna. Burzono (w tym wiele zabytków) i budowano nowe – stara zabudowa została w 60% zrównana z ziemią. Nowy urbanista zaprojektował szerokie bulwary, zasadził przy nich drzewa, utworzył zielone skwery w każdej z dzielnic (wcześniej w Paryżu nie było za dużo roślinności) i wydał nowe regulacje co do budowanych kamienic, które zyskały miano „stylu haussmanowskiego”. Budynki były budowane z dużych bloków kamiennych wg prostych podziałów: gzymsy i balkony tworzą linie poziome, najbardziej efektowne dekoracje mogły znajdować się na wysokości 2 piętra. Wtedy to były zmiany bardzo kontrowersyjne, zwłaszcza, że wiązały się z wykluczaniem niższych warstw społecznych, które musiały przenieść się na obrzeża miasta. Teraz chyba nikt nie wyobraża sobie, że Paryż mógłby wyglądać inaczej…

Mam nadzieję, że spodobały Wam się przytoczone historie. Dajcie znać w komentarzu!

Przeczytaj również:

✓ Paryż – co robić, a czego nie robić w Paryżu

✓ Disneyland – wszystko, co musisz wiedzieć przed przyjazdem

Na moim Instagramie w zapisanych InstaStories znajdziesz filmy z Paryża!